Domyślasz się pewnie, że nie będę pisał tutaj o klejach i zaprawach popularnej marki budowanej. Pod tą samą nazwą kryje się coś więcej... kryją się ludzie, dla których ciężki trening, ćwiczenia, zdobywanie nowych umiejętności i współpraca to chleb powszedni.
Unijna grupa zadaniowa "ATLAS", bo o niej mowa, to grupa zrzeszająca centralne jednostki antyterrorystyczne Państw członkowskich Unii Europejskiej oraz jednostki z Norwegii i Szwajcarii.
Dwa ostatnie dołączyły do grupy głównie w celu szlifowania swoich umiejętności, dzielenia się wiedzą oraz doskonalenia współpracy z pozostałymi krajami. Nie mają prawa głosu, a także nie korzystają ze wsparcia finansowego Unii Europejskiej. To bardzo dobre rozwiązanie, ponieważ w czasach jakich żyjemy współpraca między służbami jest konieczna, także z tymi z poza wspólnoty. Co do kwestii finansowych, wiadomo że zarówno Norwegia jak i Szwajcaria mają wystarczające środki, aby we wspólnych działaniach uczestniczyć.
Formalne początki grupy ATLAS datuję się na październik 2001 roku. Wtedy właśnie odbył się szczyt 15 dowódców, którzy na spotkaniu w Brukseli określili główne cele i założenia Grupy. Jej powstanie wydaje mi się, wynikało z naturalnej chęci dzielenia się informacjami wewnątrz Wspólnoty. Stale rosnące zagrożenie terroryzmem, atak na WTC we wrześniu 2001 roku niejako wymusiły takie posunięcie. Europa chcąc walczyć z zagrożeniem, które może przybrać międzynarodową skalę musi umieć ze sobą współpracować i działać wg jednolitych standardów. Głównym założeniem była stała wymiana informacji i podnoszenie kwalifikacji wśród centralnych jednostek antyterrorystycznych policji. Wzajemne wsparcie, wspólne ćwiczenia i operacje budują silną więź między operatorami, dzięki czemu zaryzykuje stwierdzenie - są jedną wielką rodziną. Powstanie Grupy zostało przyjęte w środowisku z dużym entuzjazmem, ponieważ wcześniej kontakty między jednostkami bywały sporadyczne i głównie koncentrowały się na konsultacjach.
Od 1 stycznia 2009 roku decyzja Rady Unii Europejskiej (podjęta 23 czerwca 2008) znacznie usprawnia współpracę między siłami specjalnymi policji. Umożliwia ona udzielenie szybkiej pomocy przez jednostkę zrzeszoną w Grupie innemu Państwu, które o taką pomoc poprosi. Dotyczy to zarówno działań bojowych, operacyjnych jak i ekspertyz. Siły przybywające na pomoc są niejako goszczone, ponieważ wszelkie koszty związane z ich przybyciem pokrywa państwo zapraszające. Bardzo ważną kwestią jest to, że wszelkie działania podejmowane przez "wsparcie" musi być zgodne z prawem obowiązującym na terenie Gospodarza. Mogliśmy to dostrzec w przekazach telewizyjnych przy okazji ostatnich wydarzeń w Monachium, gdzie bardzo szybko pojawiły się siły austriackiej EKO Cobra.
Do grupy ATLAS przynależą: BOA (Polska), ARAS (Litwa), DSI (Holandia), DSU (Belgia) - oni byli cichymi pomysłodawcami powstania Grupy, EAO (Cypr), ERU (Irlandia), GIS (Włochy), GIGN (Francja), GSG9 (Niemcy), GOE (Portugalia), GEO (HIszpania), EKO Cobra (Austria), EKAM (Grecja), Politiets Aktionsstryke (Dania), Karhu (Finlandia), K-Commando (Estonia), NI (Szwecja), Lynx (Słowacja), RAID (Francja), OMEGA (Łotwa), NOCS (Włochy), SEK (Niemcy), SAG (Malta), TEK (Węgry), SEP (Słowenia), SIAS (Rumunia), SOBT (Bułgaria), UEI (Hiszpania), URNA (Czechy), USP (Luxemburg), Delta (Norwegia), TIGRIS (Szwajcaria) oraz SCO19 (Wielka Brytania). Nie bez powodu jednostkę z UK napisałem na końcu, ponieważ po wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej znaczenie jednostki wewnątrz grupy może nieco ucierpieć. Nieoficjalnie wiemy, że zaczęły się rozmowy i rozmyślania jak rozwiązać tę sytuację, ponieważ jako kraj z poza Wspólnoty jednostka SCO19 nie będzie miała prawa głosu ani prawa do finansowania działach z budżetu Unii. Brytyjczycy, którzy opowiedzieli się za Brexitem nie do końca przemyśleli chyba wszystkie konsekwencje, ale nie o tym tutaj mowa (przeciętny Brytyjczyk - cywil nie ma pewnie zielonego pojęcia, że taka Grupa istnieje). Wydaje się być nie możliwe wystąpienie z ATLASu, zwłaszcza w czasach podwyższonego zagrożenia terrorystycznego, dlatego myślę że jednostka z UK podzieli los Norwegów i Szwajcarów. Czas pokaże.
W tym miejscu wypada wspomnieć jak wygląda i funkcjonuje dziś Grupa. Obecnie składa się z pięciu Grup Roboczych: Budynki, Woda, Transport, Samoloty, Wejścia oraz są dwa Fora: Negocjatorzy i Snajperzy. W ich ramach przebiega odpowiednia współpraca między jednostkami. Każda z sekcji rozwija optymalne metody, taktykę i procedury w danej dziedzinie, którymi dzielą się później ze wszystkimi. Jest to bardzo skuteczny podział, gdyż każda z jednostek specjalizując się w danych operacjach ma szansę przekazać specjalistyczną wiedzę dalej.
Każda z Grup Roboczych ma swoich "mentorów", czyli jednostki specjalizujące się w danej dziecinie i tak, ECO Cobra przewodzi Grupie Wejścia, GIGN - Samoloty, GSG9 - Woda, RAID i SCO19 - Transport.
ATLAS, jak każdy żywy organizm ewoluuje, stale usprawniając organizacją Grupy. Pojawiają się nowe pomysły dotyczące organizacji ćwiczeń i konferencji, sposobu finansowania działań itd. Przewodnicząca jednostka wybierana jest na 2 lata i to właśnie ona ma inicjatywę przy proponowaniu zmian i wizji rozwoju. Oczywiście ostateczne decyzje zapadają na zebraniach Dowódców ATLASu (głosowanie większością głosów). Przewodniczący sprawuję tę funkcję honorowo (nie pobiera się żadnego uposażenie). Daję to nie tylko prestiż, ale także możliwości wypracowania sobie relacji z innymi krajami członkowskimi.
Jak wspomniałem wcześniej Biuro Operacji Antyterrorystycznych Komendy Głównej Policji to nasz reprezentant w Grupie ATLAS. Zrzeszona od 2008 roku jest silnym partnerem, szanowanym za pełen profesjonalizm na arenie międzynarodowej. Po wstąpieniu Polski do UE, ZOA (Zarząd Operacji Antyterrorystycznych) uczestniczył w roli obserwatora. Obecnie BOA udziela się w Grupach: Budynki, Wejścia, Transport, Samoloty i Forum Negocjatorów.
Od samego początku jednostka mocno angażowała się we wspólnie działania. W 2009 roku w Polsce BOA zorganizowała ćwiczenia pod hasłem "Bombowy maj". Odbicie zakładników i neutralizacja uzbrojonych napastników w dużym obiekcie konferencyjnym to główne zadania ćwiczeń, w których udział wzięli operatorzy z Polski, Litwy, Portugalii, Austrii, Czech, Słowacji i Słowenii. Strona Polska po raz pierwszy w Europie przetestowała wtedy system międzynarodowego powiadamiania o zagrożeniu i prośby o pomoc jednostek zewnętrznych.
W tym samym roku, w Legionowie BOA organizuje pierwszą w historii Grupy konferencję negocjatorów, na której zjawili się reprezentacji 24 jednostek.
Jednymi z większych ćwiczeń w jakich Polacy brali udział odbywały się w 2010 roku we Francji. GIGN podjął się organizacji warsztatów uwalniania zakładników z samolotów. Celem było ujednolicenie procedur i techniki działania. Szkolenie zorganizowane było z ogromnym rozmachem. Operatorzy ćwiczyli na najpopularniejszych modelach samolotów (Boeing 747, Boeing 777, Airbus A 320 i A 340).
żródło: antyterroryzm.gov.pl
Jak widzicie, korzyści płynących z członkostwa w Grupie ATLAS jest wiele. Najważniejsza, czyli wymiana informacji fizycznego zwalczania terroryzmu i ciągłe podnoszenie umiejętności ma szczególne znaczenie dla bezpieczeństwa Unii Europejskiej. Jak obywatel Wspólnoty ciesze się, że taka inicjatywa istnieje dając szansę każdej jednostce współpracy z najlepszymi. Jako Polacy możemy być dumni z BOA, że tak mocno angażując się w rozwój Grupy zyskali szacunek i uznanie innych państw.
Życie pokazuje, że mimo tak dużego wysiłku sił specjalnych, wywiadu i innych komórek służb mundurowych ataki się zdarzają i będą nadal występowały, dlatego tak ważna jest ścisła współpraca na terenie całej Wspólnoty.